W ciągu ostatnich kilku lat w Polsce nastąpiły gwałtowne zmiany w zakresie konsumpcji alkoholu przez młodzież. Wyniki badań z roku 1999 pokazały, iż napoje alkoholowe okazały się najczęściej stosowanymi substancjami psycho-aktywnymi wśród młodzieży szkolnej. I tak np. wśród piętnastolatków:

• 59% chłopców i 43% dziewcząt upiło się w ciągu ostatniego roku;
• 68% chłopców i 15% dziewcząt piło alkohol w ciągu ostatniego miesiąca;
• 39% chłopców i 23% dziewcząt upiło się w ciągu ostatniego miesiąca;
• Co dziesiąte dziecko po wypiciu alkoholu uczestniczyło w bójce lub sprzeczce;
• Co dwudziesty nastolatek po wypiciu alkoholu doświadczył wypadku lub uszkodzenia ciała;
• Co piętnasta nastolatka po spożyciu alkoholu miała niechciane kontakty seksualne.

Powstaje pytanie: „Dlaczego tak wielu młodych ludzi sięga po alkohol?”

• Aby dopasować się do kolegów, należeć do grupy. Gdy dzieci wchodzą w wiek poszukiwania związków poza domem, najważniejszym dla nich jest należeć i pasować do jakiejś „paczki”. Dzieci często wiedzą albo domyślają się, że ci z którymi chcą się „zakolegować” piją, a jednak potrzeba przynależności i wpasowania się jest tak silna, że wcale im to nie przeszkadza. Czasami może być odwrotnie: zakazany owoc dodatkowo pociąga, a ponadto wspólne kosztowanie go szybko daje poczucie pozornej wspólnoty.
• Aby czuć się dorosłym. Dzieci wchodzące w wiek dojrzewania kształtują swe postawy wobec picia, palenia i brania narkotyków. Wskutek nacisków z zewnątrz (rówieśników, zachowań dorosłych, filmów itp.) zmieniają swój negatywny wcześniej stosunek do alkoholu. Alkohol kojarzony jest z dorosłością, przygodą, męskością i luzem; wygląda na to, że daje poczucie niezależności, samodzielności, pozwala dorosłemu się rozluźnić i zabawić.
• Aby być „spoko” i na luzie. Młody człowiek wkraczający w wiek dojrzewania jest często spięty, niepewny siebie, wstydzi się, czuje się zażenowany. Młodzi piją więc, bo chcą pozbyć się napięcia i niepewności, swobodniej poczuć się w towarzystwie, zwłaszcza wobec osób przeciwnej płci.
• Aby lepiej się poczuć. Niektórzy ludzie myślą, że alkohol poprawi im samopoczucie albo pozwoli zapomnieć o kłopotach. Jeśli wydaje ci się, że twoje dziecko ma jakieś trudności, przekonaj je, że nie musi przeżywać ich w samotności i może poprosić kogoś o pomoc.
• Aby przestać być nieśmiałym. Wszyscy młodzi ludzie przechodzą przez okresy niepewności, wstydu i nieśmiałości, ale czasem dziecko nie jest w stanie sobie z tą trudnością poradzić. Jako rodzic przypominaj dziecku – czy raczej daj mu odczuć – jak jest ono dla ciebie ważne, jak je kochasz, jak jest atrakcyjne dla innych i ile może im zaoferować. Dzieci chcą czuć, że są coś warte dla swoich rodziców, rówieśników i świata…
• Aby sprawdzić, jak to jest. Alkohol otoczony jest wieloma mitami, na temat jego działania krążą dwuznaczne, a czasem fantastyczne informacje. Naturalna w wieku dorastania ciekawość pcha młodych ludzi w stronę dziwnych, nowych i czasem także zakazanych doświadczeń. • Aby złamać zakaz. Niektórzy nastolatkowie piją właśnie dlatego, że nie wolno tego robić. Chcą sprawdzić siebie, a może także ciebie. To, że sprawdzają – jak to jest złamać taki silny zakaz – nie znaczy, że będą to robiły zawsze. Od „układów” między wami zależy, czym skończą się te eksperymenty.
• Aby dobrze się bawić. Wielu młodych ludzi nie potrafi sobie wyobrazić dobrej zabawy bez alkoholu, czemu trudno się dziwić, bo w polskiej kulturze brak alternatywnych wzorów zabawy i spędzania wolnego czasu.

10 rad dla rodziców, by pomóc dziecku nie pić

1. Rozmawiaj z dzieckiem o alkoholu i narkotykach.
Sprawdź, czy na pewno rozumie niebezpieczeństwa i problemy z tym związane. Nie strasz i nie „truj” – po prostu przekaż dziecku obiektywne informacje na temat działania alkoholu oraz mechanizmu uzależniania się i wyjaśnij wszystkie wątpliwości.
2. Naucz się naprawdę wysłuchiwać swoje dziecko.
Mówienie to tylko połowa sukcesu. Musisz także umieć słuchać i wiedzieć, kiedy dziecko tego potrzebuje – pozwoli wam to otwarcie porozumiewać się. Kiedy mówi o ważnych dla siebie rzeczach – staraj się przyjąć jego perspektywę widzenia świata; próbuj je zrozumieć, a nie pouczać.
3. Pomóż dziecku dobrze czuć się ze sobą.
Nastolatkowie są często niepewni siebie. Bardzo ważne jest dla nich, gdy wiedzą, że rodzice im ufają, wierzą w ich wartość, doceniają ich umiejętności, liczą się z ich zdaniem. Po prostu: w odpowiednich momentach chwal dziecko, okazuj mu swój podziw i aprobatę, bierz pod uwagę jego opinie i decyzje.
4. Pomóż dziecku zbudować sobie jasny system wartości.
Silny system wartości, jasne poczucie, co jest dobre, a co złe, da dziecku odwagę podejmowania samodzielnych decyzji na podstawie własnego zdania, a nie presji kolegów.
5. Bądź dobrym modelem i przykładem.
Dzieci dobrze znają twoje obyczaje i postawy wobec alkoholu – ich nie da się łatwo oszukać. Pamiętaj, że jeśli ty sam masz problemy z piciem, twoje dziecko ma większą niż jego koledzy szansę, aby mieć podobne kłopoty.
6. Pomóż dziecku radzić sobie w sytuacjach nacisku ze strony kolegów.
Zwłaszcza dzieci, które uczono, jak być miłym, sympatycznym i serdecznym mogą mieć trudności w opieraniu się naciskom otoczenia. Trudności w podejmowaniu niepopularnych decyzji będą mieć także te dzieci, dla których rówieśnicy są podstawowym punktem oparcia i odniesienia.
7. Ustal jasne zasady dotyczące alkoholu i narkotyków.
Obowiązujące w waszym domu zasady powinny być jasne i spójne. Powiedz dzieciom, że nie wolno im pić, palić, zażywać narkotyków oraz robić innych rzeczy, na które się nie zgadzasz. Niech znają też dobrze konsekwencje łamania tych reguł. Konsekwencje te powinny być dostosowane do wieku i wrażliwości dziecka i nie mogą naruszać jego godności.
8. Zachęcaj dzieci do rzeczy zdrowych i twórczych.
Czy twoje dzieci mają dostatecznie dużo dobrych propozycji w życiu? Zorganizuj im coś ciekawego, zachęć do sportu, jakiegoś hobby, zajęć pozaszkolnych – czegokolwiek, co może im sprawić frajdę. Najlepiej, jeśli czasem sam też będziesz coś robił z nimi!
9. Porozmawiaj z rodzicami innych dzieci.
Wszyscy przechodzą przez to samo, co ty. Pogadaj z sąsiadami, rodzicami innych dzieci z twojego otoczenia. Gdy twoje dziecko wybiera się z kolegami na prywatkę, upewnij się, że będzie tam jakaś „przyzwoitka” (dotyczy to dzieci młodszych) i że nie będzie żadnego alkoholu.
10. Wiedz, jak postąpić, gdy coś podejrzewasz.
Naucz się rozpoznawać sygnały ostrzegawcze świadczące o tym, że twoje dziecko zaczęło „eksperymenty” z alkoholem i dowiedz się, do kogo możesz zwrócić się o pomoc.
(Opracowano na podst. A. Pacewicz: „Jak pomóc dziecku nie pić”)

Adresy ośrodków leczenia uzależnień:

Placówki pomagające osobom uzależnionym od alkoholu oraz członkom ich rodzin
www.odwyk.pl
www.parpa.pl

Katolicki ośrodek terapeutyczny dla młodzieży uzależnionej od alkoholu i narkotyków
www.domnadziei.pl

Katolicki Ośrodek dla Narkomanów
www.betania2.w.interia.pl

Ośrodek Leczenia Uzależnień od Środków Psychoaktywnych ,,San Damiano”
www.terapia.franciszkanie.pl

Wspólnoty ,,Cenacolo” dla młodzieży uzależnionej od narkotyków:

,,Dom Maryi Niepokalanej”
Giezkowo 16a
76-024 Świeszyno
tel. (094) 318 39 38

,,Dom Jana Pawła II”
ul. Gen. Bema 110
44-268 Jastrzębie Zdrój
tel. (032) 472 36 64

,,Dom Błogosławionej Karoliny”
Poręba Radlna 20
33-112 Tarnowiec
tel. (014) 679 51 23

Pomoc duchowa i terapeutyczna osobom o skłonnościach homoseksualnych:
www.odwaga.oaza.org.pl