MODLITWA Z EGZORCYZMEM
Następnie, po odmówieniu składającej się z kilku osobnych wezwań modlitwy wiernych (podobna do mszalnej) oraz wezwań do świętych, kapłan wypowiada nad osobą przyjmującą Sakrament Chrztu słowa tzw. modlitwy z egzorcyzmem. Nie należy jej jednak kojarzyć z modlitwami odprawianymi nad osobami opanowanymi przez złego ducha. Ta chrzcielna modlitwa ma charakter „profilaktyczny”, jest wezwaniem kierowanym do Boga, aby Ten swoją mocą gładził w nowym członku Kościoła skutki grzechu pierworodnego, czyli uodparniał go na złe pokusy w jego późniejszym ziemskim życiu. Na znak przekazania tej Bożej mocy, kapłan na chwilę w milczeniu kładzie swą rękę na osobie przyjmującej Chrzest Święty.
WODA
Kulminacyjnym momentem liturgii Chrztu Świętego jest polewanie głowy kandydata wodą chrzcielną (uprzednio poświęconą) przez kapłana wypowiadającego jednocześnie słowa formuły: (imię kandydata), ja ciebie chrzczę w imię Ojca, i Syna, i Ducha Świętego. Jest to chwila, w której przyjmujący Sakrament Chrztu Świętego, otrzymuje moc Ducha Świętego, stając się wyjątkowym, duchowym dzieckiem Boga. Ten gest i te słowa stanowią tzw. formę i materię Chrztu Świętego, a więc wystarczają do tego, aby Chrzest określonej osoby uznać za ważnie udzielony, nawet wówczas, gdy jakieś szczególne okoliczności uniemożliwiałyby odprawienie pozostałych części liturgii chrzcielnej. Bez wody nie mogą istnieć ani rośliny, ani zwierzęta, ani ludzie. Woda daje więc życie i możliwość wzrostu. To właśnie dlatego polewanie poświęconą wodą stało się w liturgii chrzcielnej znakiem rozpoczęcia przez człowieka przyjmującego Sakrament Chrztu Świętego nowego, nadprzyrodzonego życia duchowego. Woda służy również do oczyszczania; stąd jej wykorzystywanie podczas Chrztu Świętego symbolizuje również uwalnianie człowieka od negatywnych skutków grzechu pierworodnego. O tym, że to Bóg pragnął, aby Sakrament Chrztu Świętego dokonywał się przez pośrednictwo znaku wody, najdobitniej świadczy fakt, iż sam Pan Jezus przyjął (choć nie musiał) chrzest, który w takiej właśnie formie udzielany był przez Świętego Jana Chrzciciela.życia duchowego. Woda służy również do oczyszczania; stąd jej wykorzystywanie podczas Chrztu Świętego symbolizuje również uwalnianie człowieka od negatywnych skutków grzechu pierworodnego. O tym, że to Bóg pragnął, aby Sakrament Chrztu Świętego dokonywał się przez pośrednictwo znaku wody, najdobitniej świadczy fakt, iż sam Pan Jezus przyjął (choć nie musiał) chrzest, który w takiej właśnie formie udzielany był przez Świętego Jana Chrzciciela.
NAMASZCZENIE KRZYŻMEM
Po polaniu osoby przyjmującej Chrzest Święty wodą chrzcielną kapłan namaszcza jej głowę olejem krzyżma świętego. Temu obrzędowi towarzyszą słowa modlitwy: Bóg wszechmogący, Ojciec, naszego Pana, Jezusa Chrystusa, który uwolnił cię od grzechu i odrodził z wody i Ducha Świętego, On sam namaszcza cię krzyżmem zbawienia, abyś włączony(a) do ludu Bożego, wytrwał(a) w jedności z Chrystusem Kapłanem, Prorokiem i Królem na życie wieczne. Odsłaniają one duchowe znaczenie tego liturgicznego gestu. W starożytności Izraelici, stanowiący naród wybrany przez Boga, stosowali obrzęd namaszczania poświęconym olejem przy ustanawianiu króla, kapłana lub proroka. Namaszczenie było znakiem szczególnego wybrania przez Boga oraz wyznaczało człowiekowi ściśle określone zadania, których wypełnianie miało prowadzić do realizowania się w świecie Bożych zamysłów. Do wykonania tych zadań Bóg dawał wybrańcowi swoją moc, swojego Ducha.
W sposób szczególny został wybrany i namaszczony przez Boga Jego Syn – Jezus Chrystus. Był On oczekiwanym Mesjaszem. Hebrajskie słowo Mesjasz, przetłumaczone na język grecki jako Chrystus tłumaczy się właśnie jako „namaszczony”.
Przez przyjęcie Sakramentu Chrztu Świętego człowiek jakby jednoczy się z Chrystusem staję się duchowym dzieckiem Boga. Otrzymuję więc od Najlepszego Ojca udział w kapłańskiej, prorockiej i królewskiej misji Pana Jezusa, a także w zobowiązaniach, jakie z niej wypływają.
BIAŁA SZATA
W liturgii chrzcielnej, po obrzędzie namaszczenia olejem krzyżma świętego, osobie przyjmującej Sakrament Chrztu Świętego nakłada się białą szatę. Temu symbolicznemu gestowi towarzyszą słowa modlitwy, które wyjaśniają jego znaczenie: (Imię przystępującego do chrztu), stałeś(aś) się nowym stworzeniem i przyoblekłeś(aś) się w Chrystusa, dlatego otrzymujesz białą szatę. Niech twoi bliscy słowem i przykładem pomagają ci zachować godność dziecka Bożego, nieskalaną aż po życie wieczne.
W początkach chrześcijaństwa do Chrztu Świętego przystępowało bardzo wielu dorosłych już ludzi, którzy pod wpływem nauczania o Chrystusie po-dejmowali decyzję o odstąpieniu od swoich uprzednich wierzeń, bądź dopiero stawali się osobami religijnymi. Nowoochrzczonych ubierano wówczas w długie, białe szaty, w których chodzili przez cały tydzień do kościoła, aby słuchać, głoszonych zwykle przez biskupa, tzw. katechez mistagogicznych. Miały one za zadanie dokładne wyjaśnianie nowym chrześcijanom, jakie duchowe korzyści, jak również zobowiązania, wynikają z faktu przyjęcia Chrztu Świętego oraz innych sakramentów. Pomimo że w miarę rozwoju chrześcijaństwa Sakramentu Chrztu Świętego zaczęto udzielać głownie nie-mowlętom (co jest motywowane pragnieniem rodziców, aby ich dzieci miały jak największe szanse na zbawienie), to jednak nie odstąpiono zupełnie od okrywania osoby chrzczonej białą szatą. Dzieje się tak z uwagi na symboliczną, podwójną wymowę tego liturgicznego znaku. Z jednej strony, biel jest znakiem duchowej czystości i radości człowieka, który w Sakramencie Chrztu Świętego otrzymuje od Boga tzw. łaskę uświę-cającą, czyli moc do pokonywania pokus Złego, odnawianą potem w ciągu ziemskiego życia w Sakramencie Pokuty i Pojednania. Z drugiej zaś strony, sam gest nakładania białej szaty stanowi nawiązanie do słów Świętego Pawła Apostoła, który pisał o przyjmujących chrzest jako o „przyoblekających się w nowego człowieka” (por. Ef 4, 24) zyskujących stan duchowego podobieństwa do Stwórcy, którego przybranymi dziećmi się stają.
ŚWIECA
Podczas udzielania Sakramentu Chrztu Świętego w kościele płonie paschał duża świeca, na której umieszczone są symbole pięciu ran Chrystusa. Płonący paschał oznacza, że ten sam Pan Jezus, który umarł na krzyżu, teraz jako Zmartwychwstały jest duchowo obecny pośród modlących się. Uznawanie płomienia za symbol Chrystusa ma źródła w Piśmie Świętym. W księgach Nowego Testamentu Pana Jezusa nazywa się światłością świata (por. J 8,12) i Wschodzącym Słońcem (por. Łk 1,78-79). Światło niesie bowiem człowiekowi ciepło i radość, a także pomaga kroczyć właściwą drogą pośród ciemności. Chrystus tymczasem dał ludziom radosną zapowiedź zmartwychwstania, a poprzez swoje nauczanie „oświecił” ich, co do sposobu osiągnięcia szczęśliwej nieśmiertelności.
Podczas liturgii chrzcielnej ktoś spośród bliskich osoby przyjmującej Chrzest Święty (zazwyczaj jest to ojciec chrzestny) zapala (bądź otrzymuje z rąk kapłana już zapaloną) od paschału świecę i staje z nią obok nowoochrzczonego. W przypadku chrztu dziecka celebrans przypomina rodzicom: Podtrzymywanie tego światła powierza się wam, rodzice i chrzestni, aby wasze dziecko, oświecone przez Chrystusa, postępowało zawsze jak dziecko światłości, a trwając w wierze, mogło wyjść na spotkanie przychodzącego Pana razem z wszystkimi świętymi w niebie. Ten symboliczny obrzęd przypomina więc, że dla każdego ochrzczonego słowa Chrystusa powinny stać się lampą dla stóp (por. Ps 119, 105), czyli najważniejszym źródłem zasad postępowania, tak by mógł on, w ziemskim życiu „płonąc” miłością na wzór Chrystusa, w wieczności zjednoczyć się ze światłością świata. Wskazuje również na wielką odpowiedzialność za rozpalanie i podtrzymywanie wiary w dziecku, jaka spoczywa na jego biologicznych i chrzestnych rodzicach oraz pozostałych bliskich. Stanowi swoistą przestrogę przed słowami i czynami, które mogłyby odciągać młodego chrześcijanina od Pana Jezusa.